Tjust archipel Zweden onbekende parel 14 tips

De Tjust archipel is de onbekende parel van Zweden. De Stockholm- en Göteborg archipel staat op menig bucket list. Maar aan de zuidoostkust van Zweden lonkt een minder bekend paradijs: de Tjust archipel in Smâland. Met zoveel groen en zon houden de Zweden deze eilandengroep het liefst voor zichzelf. Dat is jarenlang gelukt. Tot ABBA’s Björn hier zijn comeback maakte. Hoe dit zit én wat er te ontdekken is op deze archipel met de schwung van Abba, lees je in dit artikel.

Praktische informatie: waar ligt de Tjust archipel?

De Tjust archipel ligt aan de Baltische Zee in de provincie Småland. De grootste troef van deze eilandengroep aan de oostkust van Zweden is het landschap van 5000 -grotendeels onbewoonde- eilanden. Anders dan de Göteborg archipel zijn de eilanden bijzonder groen én zonnig. Ideaal voor een vakantie in de nazomer, herfst, voorjaar in Småland.

Västervik: poort naar de archipel

Västervik is de toegangspoort tot de Tjust archipel. Een leuke stad om de vakantie te beginnen of te eindigen. In Vastervik is genoeg te beleven. Zoals? Rondom de oudste kerk van de stad (Gertrudiskerk) liggen enkele straten met gekleurde huizen en uitnodigende pleinen en winkels. Fotogeniek! Dit geldt ook voor de voormalige bootsman huisjes: båtsmansstugten. In deze kleine rode huisjes woonden vroeger zeelieden, nu huist er een gezellig restaurant, B&B en klein museum.

Björn Ulvaeus

Björn Ulvaeus van ABBA groeide op in Västervik en zette hier zijn eerste muzikale stappen. Op het Västervik muziekfestival -nog altijd een hoogtepunt in de regio – stond hij meerdere keren op het podium. De Zweedse popkoning wilde graag iets terug doen voor zijn geboortestad. Enkele jaren geleden is hij daarom Slotsholmen hotel gestart: vernoemd naar de kasteelruïne van de stad.  

Overnachten in Abba hotel

Na de opening van Björns hotel -midden in coronatijd- kreeg Slotsholmen flink wat media aandacht in Zweden. Een mooie kans voor de regio, want hierdoor is de archipelstad van Zuid-Zweden flink in de spotlights komen te staan. En hoe is het nu met Björn?

Volgens local Johan treedt de vitale tachtiger nog regelmatig op en maakt deel uit van de commissie van het muziekfestival. Hij woont niet meer in Västervik, dus de kans dat je hem hier tegen het lijf loopt is klein. Het hotel wordt gerund door zijn dochter Ana en is een stijlvolle plek met uitzicht op het water. 

Hasselö: bekendste eiland

Het bekendste en meest toegankelijke eiland van ‘de Tjust’ is Hasselö. Niet gek, want deze is vanuit Västervik eenvoudig bereikbaar met de pont. Ooit dreef de economie hier op landbouw en haringvisserij, nu op toerisme. Hasselö telt zo’n 40 vaste bewoners. In de zomer lopen de bezoekersaantallen op tot wel 20.000. En dit is er te zien en te doen….

Fietsen en Eilandtour  

Het eiland verken je op wielen! Namelijk achterin de boerenkar van Thomas. Met zijn squad neemt deze olijke gids je graag mee op een eilandtour. Of fiets in een paar uur het eiland rond. Stop voor de lunch bij restaurant Sjökanten: een voormalig boothuis met uitzicht op het water. Zet zeker ook even de rem op je fiets voor een fika, een wafel of verse pizza bij café Hagaslätt.

Wafels van Hagaslätt

Natuurreservaat Sladö

Bij het winkeltje van Hannah kun je 24/7 mooie woonaccessoires shoppen. De deur staat altijd open, je rekent dus af op vertrouwen. Zo simpel en mooi kan het eilandleven zijn. Over mooi gesproken? Steek met de fiets, of wandel via een brug over naar het bijbehorende natuurreservaat Sladö. Hier wandel je door weidse vlaktes en over reusachtige stenen uit de ijstijd. Overigens is dit beschermd erfgoed, De keien mogen daarom niet worden verplaatst. 

Hasselö heeft van alles wat: een strandje, bos, rode houten (boot)huizen en eetgelegenheden. De oude school is omgebouwd tot hotel en ontmoetingsplek. In de zomer wordt het schooltje opgeluisterd met concerten en een jaarlijkse kunstveiling. En voor wie na afloop spijt heeft van zijn aankoop? Deze mag het jaar erop worden geretourneerd. Dit laatste gebeurt zelden, maar is toch het perfecte excuus om weer terug te keren?

Kajakken Tjust archilepago

De meeste mensen hoppen van eiland naar eiland met een (motor)boot. Logisch, je maakt veel meters, en komt overal. Maar wie het eilandleven echt wil ervaren kiest voor een kajaktour met gids. Met de kajak bezoek je enkele eilanden. Lekker duurzaam en relaxed! Peddelend door een wirwar van waterwegen glijden zwanen, rietkragen én zelfs een boot met caravan in slow motion aan ons voorbij. 

Gids Johan blijkt net zoveel trucs in petto te hebben als Hans Klok. Tijdens een tussenstop op een eiland tovert hij met het grootste gemak een complete pizzaoven, koffiemolen, sap, en diverse bakjes tevoorschijn. Binnen de kortste keren staan er dampende pizza’s en kaneelbroodjes op tafel. Daarna vliegen de kaarten met quotes van filosofen en schrijvers over tafel. Goed voor kilometers gespreksstof en stof tot nadenken. Een kanotocht met pizza en diepgang. Wat wil een mens nog meer?

Wandelen in de Tjust archipel

Wandelen is misschien wel de mooiste manier om de Tjust archipel te ontdekken. Vanuit Västervik starten meerdere routes, waaronder de Tjustleden: een langeafstandswandelpad van zo’n 200 kilometer dat je in etappes kunt lopen. De route slingert langs bossen, meren en uitzichtpunten over de archipel.

Naast de Tjustleden zijn er in de regio volop kortere wandelroutes. Favoriet is de Gränsöleden (12 km) in het Gränsö natuurreservaat. Een afwisselende route langs kust, bos en weiden net buiten Västervik. Ook de Gladhammarslederna is een aanrader: 3 tot 13 km). Loop door bossen, langs oude mijnen en meren. Voor gezinnen is de Blankholmsslingan (3,5 km) een fijne rondwandeling met strand en picknickplekken.

Zoek je meer uitdaging? De Loftaleden (20 km) of de Holmsjöleden (9 km) rond het gelijknamige meer zijn mooie hikes. Al deze routes zijn goed gemarkeerd. Handig: de Naturkartan-app of Västervik Outdoor, app.

Arknat shelters: gratis overnachten

Zweden is het land van natuur en design. Wat gebeurt er als je natuur en architectuur de vrije loop geeft? Project Arknat is hiervan het levende bewijs. In de Tjust Archipel en natuurgebieden in Småland zijn onlangs op verschillende plekken kunstzinnige shelters gebouwd. Ontworpen door jonge architecten met oog voor mens en natuur.  En natuurlijk super duurzaam!

Arknat Shelters

De houten trekkershutten van Arknat liggen vaak direct aan wandelroutes. Ideaal voor een picknick onderweg, of een overnachting onder de blote sterrenhemel. Neem bijvoorbeeld Rock in het bos van Marsbäcken, nabij Västervik. Met uitzicht op een rotspartij is deze trekkershut een rots in de branding bij een regenachtige of juist zonnige dag. Of maak een lange wandeling naar Thicka (paddestoel in het Zweeds) aan het meer van Holmsjön. Deze hut geïnspireerd op een boomzwam is echt een plaatje. Alle wandelroutes en shelters staan hier op de kaart. 

Wellness en spa in Vastervik

Net buiten Västervik wacht letterlijk en figuurlijk een warm bad: Gränsö Spa. In de warme baden met uitzicht op het meer lig je hier als God in Zweden. Ook bij slecht weer. Daarbij is het hier goed dineren en logeren. Zo eet je bijvoorbeeld een dessert met rabarber waarmee de Zweedse zomer, of althans de smaak nog lang vasthoudt. 

In Tjust kom je echt tot rust

Mijn conclusie? Björn had het goed bekeken. Verwacht op de eilanden geen grote publiekstrekkers. Västerik, varen en wandelen zijn het grootste vertier. Je houdt een zee van ruimte over voor elkaar, om te ontspannen in de natuur en stil te staan bij wat écht telt. Precies dat maakt deze bestemming bijzonder.

Veelgestelde vragen over de Tjust archipel

Wat is de Tjust archipel?
Een eilandengroep in de provincie Småland aan de oostkust van Zweden, met zo’n 5000 eilanden en volop ruimte voor avontuur in de natuur.

Hoe bereik je de Tjust archipel?
Reis naar Stockholm, Göteborg of Malmo. Vandaaruit een  huurauto, trein en lange afstandbus naar Västervik, de toegangspoort tot de archipel.

Wat kun je doen in de Tjust archipel?
Kajakken, fietsen, wandelen langs de Tjustleden, overnachten, zwemmen en genieten.

Wanneer is de beste reistijd?
Juni t/m september. Dan is het groen, alles open en is het weer zacht tot zomers warm.

Zijn er betaalbare overnachtingsmogelijkheden?
Ja, zoals het Hasselö Hostel, shelters van Arknat (gratis) of glamping op het eiland.