Kunst en architectuur in Bratislava Slowakije| 10 tips

Kunst, streetart, communistische bouwwerken in Bratislava: 10 tips. Bezoek het Slowaakse Guggenheim, kunstmuseum op een eiland, een UFO, of de omgekeerde piramide, en bekijk streetart in Bratislava.

Bratislava, de hoofdstad van Slowakije is als een complex goed glas wijn. Deze moet je leren drinken. En zo is het met deze opkomende, nieuwe bestemming eigenlijk net zo. Bratislava is in het verleden onderdeel van Hongarije, Oostenrijk en Tsjechië geweest en heeft daarmee een turbulente geschiedenis achter de rug.

Juist daardoor floreert de culturele sector als nooit te voren. Kunst en architectuur uit alle windrichtingen en tijden komen samen in deze nieuwe stad. Communistische, moderne en historische gebouwen staan zij aan zij. Evenals tal van ‘buitenkunst’ in de vorm van beelden, streetart, en tijdelijke exposities te vinden. Ook liefhebbers van moderne kunst kunnen hun hart hier ophalen. Wat dacht je van een kunstmuseum op een eiland in de Donau? Of een museumbezoek aan het Slowaakse Guggenheim?

Tijdens een stedentrip heeft Reisachtige Laura alle niet te missen hoogtepunten Bratislava alvast voor je gescout. Waar moet je zijn voor de betere kunst en architectuur? Dat kan ik je inmiddels vertellen…Afijn met deze twee artikelen op zak kun je zo uit de voeten, dus maak er een geslaagd weekendje Bratislava van.

Streetart Bratislava

In 2016 is in Bratislava een Streetart festival georganiseerd. Kunstenaars uit binnen- en buitenland kregen de kans om vergaande gebouwen weer op te fleuren. En dat is gelukt. Ook al zijn er wellicht niet heel veel murals, graffiti te vinden, de werken die er zijn zijn een kijkje meer dan waard. Publieksfavoriet is ‘Sleeping fox’ van de Hongaarse artist Fat Heat te vinden: Kamenné Námestie. Vanaf Dunajská en Rajská tot grofweg aan het Steenplein zijn een aantal toppertjes te vinden.

 

Danubiana: museum voor moderne kunst

Op een kunstmatig schiereiland in de Donau steekt het Danubiana Museum in de vorm van een schip sterk af tegen de blauwe lucht. Zand, en groen gras schitteren tegemoet. Op het eerste gezicht lijkt het alsof een stukje Flevoland in Slowakije is neergestreken. En ergens klopt dit met de werkelijkheid. Het Danubiana museum en beeldenpark is namelijk een onderneming van twee vrienden: de Slowaakse Vincent Polakovic, en de Nederlandse kunstverzameling Gerard Meulensteen.

Van buiten oogt het moderne Danubiana maar ook binnen mag het museum er wezen. Door de grote raampartijen en hoge plafonds, het materiaal gebruik van beton, glas maakt de zalen ruimtelijk en uitnodigend. De collectie bestaat uit vaste en wisselende werken van hoofdzakelijk Slowaakse, Hongaarse, Oostenrijkse kunstenaars. Het museum ligt namelijk in het grensgebied tussen drie landen. Maar ook veel klinkende namen, zoals Warhol en Appel prijken aan de muur.

Op deze ietwat desolate locatie op 20 minuten fietsen, of 15 minuten met de boot is dit miljoenenproject een kwestie van lef hebben. Immers het museum ligt niet in de loop, en ondanks zijn mooie ligging is het daarmee lastiger een groot publiek aan te trekken. Een bezoekje vergt immers iets meer moeite.

Nedbalka Gallery: Slowaakse Guggenheim

De Nedbalka Gallery in het centrum van Bratislava staat in het teken van 1000 Slowaakse kunstwerken van 83 verschillende kunstenaars uit de jaren 1900 tot heden. Het kleine museum naar prijswinnend ontwerp van Viktória Cvengrošová en Virgil Droppa is gehuisvest in een traditioneel herenhuis. Echter van binnen oogt de ruimte alles behalve ouderwets. In 2012 is de galerie in een nieuw jasje gestoken met als centrale middelpunt het vier verdiepingen tellende atrium dat sterk op het Guggenheim lijkt.

Start je bezoek op de vierde verdieping: waar de oudste werken zijn te vinden. Loop daarna (door decennia) via de derde naar de eerste verdieping. De begane grond is het domein van tijdelijke exposities van bijvoorbeeld opkomende kunstenaars. Sommige werken zijn zeer kleurrijk, een aantal ogen ietwat depri. De Nebalka Gallery is door zijn schoonheid en locatie in ‘Umbrella Street’ geschikt voor iedere doelgroep. Zelfs als je geen kunstliefhebber bent is dit een toffe plek om Slowaakse kunst op je in te laten werken in Umbrella Street.

De oude markthal: kunst en food

In de negentiende eeuwse, fraai gerestaureerde markthal: te vinden nabij de Nebalka Gallery vinden vaak events zoals food festivals plaats. Doordeweeks dient de ruimte als markthal, in de zomer kun je hier terecht voor wisselende culturele events en kunstprojecten. Tijdens mijn bezoek was er een installatie van de Kroatische kunstenaars ‘For Use’ te zien. Een soort van mega klimrek van touw. Tof. Bekijk de actuele agenda van de markthal vooraf.

De omgekeerde pyramide: opmerkelijk bouwwerk

The Upside down pyramid. Een van de meest in het oog springende voorbeelden van Brutalisme is het pand van de Slowaakse radio- en televisie in de vorm van een omgekeerde pyramide uit 1983. Dit is het ontwerp van een kleine architectengroep onder leiding van de architect Štefan Svetko.

De vormentaal is allesbehalve gebruikelijk voor de tachtiger jaren in Slowakije. In plaats van vierkante of rechthoekige vormen zochten de architecten hun toevlucht in een complexe experimentele vorm. Het pand is 80 meter hoog en is opgebouwd uit staal, beton. The Upside down Pyramid is een stukje nostalgie uit een socialistisch verleden. Voor veel oudere locals zijn deze herinneringen niet altijd even prettig. Ook over de esthetische kant van het markante pad raken de Slowaken niet uitgepraat.

Wellicht dat daarom de conditie van de omgekeerde pyramide wat te wensen over laat. Dat is jammer want dit wonderlijke gebouw is mooi in zijn excentriciteit. In de jaren 90 is de omgekeerde pyramide uitgeroepen tot één van de meest lelijke gebouwen van de wereld.

Tip: meer socialistische architectuur? Wandel dan zeker even naar het Steenplein: Kammené Námestie voor het ooit hippe winkelcentrum in de vorm van nog het meeste lijkt op een uitgerekte blokkendoos. Mis ook het socialistisch luxe hotel Kyev niet. Let op; op hetzelfde plein is ook de muurschildering van het vosje te vinden: zie Street Art.

Bewonder het uitzicht vanuit een UFO

De brug van de Nationale Slowaakse opstand afgekort als ‘Most SNP’, ook wel de nieuwe brug genaamd is een ontwerp van onder meer architect Josef Lacko. Vanwege zijn ruimteschip achtige looks draagt de brug de bijnaam UFO. Dit is s één van werelds langste tuibruggen (kabelbrug) en wordt slechts met 1 pyloon ondersteund. Een sterk staaltje bruggenbouw.

Met een lengte van 430 meter slaat deze lange Jan een brug tussen de oude en de nieuwe stad. Wat mij betreft is dit deze vliegende schotel van de Donau een must als je in Bratislava bent. Wil je een kijkje in dit ruimteschip nemen? Dat kan. In één van de poten van de ufo toren zit een kleine lift. In 45 seconden zoef je zo omhoog en sta je op 95 meter hoge platform van de zogenaamd Ufo Tower.

Het dek van deze vliegende schotel biedt een topuitzicht over de stad. Op het dek van het ruimteschip waait het doorgaans als een malle, maar een ervaring is het zeker. Toegangsprijs platform: 7,50 of ga naar het UFO restaurant voor een drankje of diner. Een populaire stek voor romantisch dineren of voor zakelijke event. De view liegt er niet om, ook het eten is lekker. Ik at een vegetarisch menu: alles behalve astronauten voer. Overigens hangt we wel een prijskaartje aan een diner op grote hoogte.

Wist je dat voor de bouw van dit stukje socialistische architectuur het communistische stadsbestuur in de jaren zestig de sloopkogel door een kwart van Staré Mesto oftewel het oude centrum heeft gezet? Vooral het Joodse kwartier moest het flink ontgelden en werd met de grond gelijk gemaakt. The last man standing, of eigenlijk meer het laatste huis dat overeind is gebleven is the house of the good shepherd te vinden in Zodovska street. Een prachtig geel huis in rococo stijl.

 

Beklim een bijzondere uitkijktoren

Neem de tram en verlaat de stad op zoek naar de uitkijktoren oftewel: The Lookoutpoint Devinska Kobyla: het hoogste punt van het Devínska brána-massief. Deze uitkijktoren is 22 meter hoog en telt 112 trappen. Een tof bouwwerk in de vorm van een soort insect van studio Šebo Lichý. Van hieruit kun je tal van wandelingen maken en van het uitzicht genieten.